«Η κατά λόγον πνευματικότητα και η πιθανότητα κοινής συμμετοχής στη μυστική εμπειρία του Πλωτίνου», Το Βήμα Των Κοινωνικών Επιστημών. Τριμηνιαία Επιστημονική Επιθεώρηση, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας,Τόμος ΙΓ’, Τεύχος 51, Άνοιξη 2008, 207- 227.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Ο φιλόσοφος Πλωτίνος τον 3ο αι. μ.Χ. συνέδεσε μία προσωπική εμπειρία που είχε (4 φορές) κατά τη διάρκεια της ζωής του με το αναλυτικό φιλοσοφικό του σύστημα. Το σύστημα του συγκροτείται από την ιεραρχία των τριών υποστάσεων Εν-Νους-Ψυχή και τη δυνατότητα επιστροφής της ψυχής στην πηγή της, το Έν. Το ερώτημα που τίθεται είναι: η μυστική εμπειρία μπορεί να γίνει κοινωνίσιμη και από άλλους ανθρώπους ή είναι ένα υποκειμενικό εσωτερικό συμβάν; Εκτός του πλαισίου της θρησκευτικότητας και στο φιλοσοφικό επίπεδο του Πλωτίνου η πνευματική αναγωγή είναι δυνατή, τόσο δια της προπαιδευτικής αξίας του έργου του, τις Ἐννεάδες, όσο και χάρη στη διαμεσολαβητική λειτουργία του λόγου. Ο λόγος δεν υφίσταται καθόλου στο Εν, αλλά απορρέει από το Νου και εδρεύει κυρίως στο επίπεδο της Ψυχής για να μορφοποιήσει την ύλη. Η μυστική εμπειρία ταυτίζεται με το υπέρλογο και εξαρτάται από τον «βεβουλημένο» να αντικρίσει την ομορφιά του ιδεατού επιπέδου και να ενωθεί με το Έν.

Λέξεις κλειδιά: λόγος, μυστικισμός, κοινωνισιμότητα, πνευματικότητα, Πλωτίνος

The rational spirituality and the possibility of a common participation in the mystical experience of Plotinus

By Katelis Viglas

Abstract 

The philosopher Plotinus in the 3^rd century A.D. connected a personal experience which he had (four times) during his life, with his analytic philosophical system. His system is composed of a hierarchy with three hypostases, One-Intellect-Soul, and the possibility of the soul to go back to her source, which is the One. The question which is raised is about the communicability or non-communicability of mystical experience: it is subjective and interior or it concerns a bigger number of people?  Outside the formal religious frame and inside the philosophical system of Plotinus, the spiritual ascent is possible as through the preoperative value of his work, the Enneads, as through the specific intermediary function of Logos. Logos doesn’t exist inside the One, but it derives from the Intellect and it stands especially at the level of Soul, forming matter. So the ecstasy and the spiritual experience through Logos are depended on both the proper usage of the spiritual content of the Enneads as a cultural monument, and on the dynamic element of Logos in the writings of Plotinus. Finally, of course, mystical experience is going beyond human reason and it depends on one’s will to see the beauty of the ideal state of Being and to come in union with the One.  

Keywords: logos, mysticism, communicability, spirituality, Plotinus