Κατελής Βίγκλας, Το Μαρτυρολόγιο του Αγίου Παντελεήμονα. Ιστορία – Επιστήμη – Ιατρική, εκδ. Εκδοτικός Οίκος Κ. & Μ. Σταμούλη, Θεσσαλονίκη 2022, σελ. 240, 21 έγχ. εικ., ISBN: 978-960-656-114-6.
The Martyrology of Saint Panteleimon. History-Science-Medicine, K. & M. Stamouli Publications, Thessaloniki 2022, pp. 240, 21 Color Images, ISBN: 978-960-656-114-6.
Περιγραφή οπισθοφύλλου
Το παρόν σύγγραμμα αποτελεί μια ιστοριοδιφική ενασχόληση με την αρχαία Ρώμη, τη Νικομήδεια, την Αλεξάνδρεια, αλλά και την ελληνορωμαϊκή Ιατρική και άλλες επιστήμες, που αντιμετωπίζονται κριτικά από τους Πατέρες της Εκκλησίας.
Στο πρώτο μέρος του βιβλίου σκιαγραφούνται η άνοδος και η παρακμή της Ρώμης, που επέτρεψαν την επικράτηση του Χριστιανισμού. Ακόμα υπάρχει μια ιστορική περιγραφή της πατρίδας του αγίου Παντελεήμονα, της αρχαίας Νικομήδειας, την οποία ο μέγας διώκτης των χριστιανών αυτοκράτορας Διοκλητιανός κατέστησε πρωτεύουσα του ανατολικού τμήματος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Όμως καθώς ο άγιος Παντελεήμων σπούδασε στην αρχαία Αλεξάνδρεια, δίδεται έμφαση και στη μητρόπολη αυτή του πολιτισμού, με τη μυστηριώδη Βιβλιοθήκη και το πολυτελές Μουσείο της.
Στο δεύτερο μέρος του έργου πρώτα σταχυολογούνται ορισμένα επιστημονικά επιτεύγματα από την εποχή του αγίου Παντελεήμονα υπό ευρεία χρονική οπτική. Ακόμα υπάρχει μια περιγραφή της αρχαίας ιατρικής επιστήμης και των εκπροσώπων της. Αρχικά εξετάζεται η αρχαία ελλαδική ιατρική του Ιπποκράτη, του Αριστοτέλη και του Θεοφράστου. Κατόπιν δίνεται μια σύνοψη της Αλεξανδρινής Ιατρικής με κύριους εκπροσώπους τον Ηρόφιλο τον Χαλκηδόνα και τον Ερασίστρατο τον Κείο. Στο ίδιο μέρος σχολιάζονται συμβολές και θεωρίες ελασσόνων γιατρών της Ρωμαϊκής Εποχής, αλλά και των σπουδαίων γιατρών Κέλσου και Γαληνού. Επίσης, δεν παραλείπονται μια σύντομη αναφορά στις επιστημονικές νεκροτομές σε ανθρώπους, αλλά και στη μάλλον εσφαλμένη θεωρία των τεσσάρων χυμών του ανθρώπινου οργανισμού που υπήρξε επιβλαβής για τους ασθενείς μέχρι και τον 19ο αιώνα.
Στο τρίτο μέρος του βιβλίου εξηγείται και αναλύεται η αρνητική και θετική κριτική του Χριστιανισμού προς την Ιατρική, σε γενικότερη σχέση με τη χριστιανική ηθική, όπως αναπτύχθηκε από τους Απολογητές και τους Πατέρες της Εκκλησίας. Ακόμα γίνεται εκτενής αναφορά στις θαυματουργικές θεραπείες των αγίων Αναργύρων Κοσμά και Δαμιανού, οι οποίοι έδρασαν την ίδια εποχή με τον άγιο Παντελεήμονα. Δεν λείπει ακόμα μια σύγκριση του αρχαίου θεού της Ιατρικής Ασκληπιού με τον Ιησού Χριστό, ώστε να δειχθούν οι θεμελιώδεις διαφορές τους. Πρέπει να λεχθεί ότι όλη η χριστιανική αντιμετώπιση της αρχαίας ιατρικής γίνεται στη βάση της σωτηριώδους διδασκαλίας του Ιησού Χριστού, όπως αυτή φανερώθηκε στην Ιστορία και παραδόθηκε από τα Ευαγγέλια. Το βιβλίο κλείνει με το Μαρτυρολόγιο του αγίου Παντελεήμονα σε νεοελληνική μετάφραση και ιστορικο-θεολογικά σχόλια.
Abstract
This book is a historical study of ancient Rome, Nicomedia, Alexandria, but also of Greco-Roman Medicine and other sciences, which were criticized by the Church Fathers.
The first part of the book outlines the rise and decline of Rome, which allowed the establishment of Christianity. There is also a historical description of the homeland of St. Panteleimon, Nicomedia, which the great persecutor of the Christians emperor Diocletian made the capital of the eastern part of the Roman Empire. However, as Saint Panteleimon studied in ancient Alexandria, emphasis is also placed on this metropolis of civilization, with its mysterious Library and its luxurious Museum.
In the second part of the book, some scientific achievements from the time of St. Panteleimon are first collected in a broad time perspective. There is still a description of ancient medical science and its representatives. The ancient Greek medicine of Hippocrates, Aristotle and Theophrastus is examined first. Then a description of Alexandrian Medicine is given with its main representatives Herophilus of Chalcedon and Erasistratus of Keio. In the same part, the contributions and theories of minor doctors of the Roman Age, but also of the great physicians Celsus and Galen, are commented on. Also, a brief reference to the scientific autopsies on humans and the rather erroneous theory of the four humors of the human body – which had harmful effects on patients until the 19th century – are not missing.
The third part of the book explains and analyzes the negative and positive critique of Christianism towards Medicine, in general relation to Christian ethics, as developed by the Apologists and the Fathers of the Church. Extensive reference is also made to the miraculous healings of the Holy Unmercenaries, Saints Cosmas and Damian, who acted at the same time as Saint Panteleimon. There is still a comparison of the ancient god of Medicine Asclepius with Jesus Christ, in order to show their fundamental differences. It must be said that all the Christian critique of the ancient medicine is based on the saving teaching of Jesus Christ, as revealed in History and handed down to us from the Gospels. At the end of the book there is the Martyrology of St. Panteleimon in modern Greek translation with historical-theological comments.
katelisviglas.com 