“Ο Γνωστικισμός. Μία μυστικιστική αίρεση στη σκιά του Χριστιανισμού”, ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ, Περίοδος Β’, Τεύχος 116, Ιούλιος 2012, 68-79.

ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Οι Γνωστικοί ήταν μέλη μίας πολύμορφης αίρεσης της πρωτοχριστιανικής εποχής, του Γνωστικισμού, που αποτέλεσε σημαντική απειλή για την επιβίωση και επιβολή του Χριστιανισμού. Στην εποχή μας, η ανακάλυψη αρχαίων χειρογράφων, κυρίως στην Ανω Αίγυπτο, οδήγησε στην επαναξιολόγηση της ιστορικής σημασίας του Γνωστικισμού και του θρησκευτικού περιεχομένου του. Ο κόσμος για τους Γνωστικούς ήταν ένας αφιλόξενος τόπος, προϊόν ατυχήματος ή φάρσας ανώτερων δυνάμεων. Αν και διακατέχονταν από μια πεσιμιστική αντίληψη για την ύλη και τον άνθρωπο, πίστευαν ότι αυτός φέρει μια θεϊκή σπίθα, η οποία μπορεί να τον απελευθερώσει και να τον οδηγήσει στη σωτηρία.

Λέξεις κλειδιά: πρωτοχριστιανισμός, Σίμων ο Μάγος, Μαρκίων, Μένανδρος, Σατορνείλος, Κήρινθος, Καρποκράτης, Βαλεντίνος, μονόμυθος, μανιχαϊσμός, αιρέσεις

Gnosticism. A Mystical Heresy in the Shadow of Christianity

By Katelis Viglas

Abstract

The Gnostics were members of a multiform heresy of the Christian era, which is known under the name Gnosticism. It was a major threat to the survival and the spread of Christianity. Nowadays, the discovery of ancient manuscripts, mainly in Upper Egypt, led to a revaluation of the historical significance of Gnosticism and its religious content. The world for the Gnostics was an inhospitable place, a product of an accident or of a joke of supernatural forces. Although they were possessed by a pessimistic view of matter and man, they believed that the latter has a divine spark, which can liberate him and lead him to salvation.

Keywords: Early Christianity, Simon Magus, Marcion, Menander, Satorneilos, Cerinthus, Carpocrates, Valentinus, monomyth, manichaeism, heresies