Κατελής Βίγκλας, «Η Αναλογική Σκέψη του Αθανάσιου Κίρχερ ως Βάση Σύνδεσης του Ολισμού με τον Νεοπλατωνισμό», 

Philosophia E-Journal of Philosophy and Culture – A Peer Reviewed Scientific Journal (ISSN: 1314-5606) – 8.8.2014.

Πρβλ. Κατελής Βίγκλας, Βυζαντινοί και Αναγεννησιακοί φιλόσοφοι. Όψεις του έργου και της ζωής τους. Μελετήματα, Εκδοτικός Οίκος Κ. & Μ. Αντ. Σταμούλη, Θεσσαλονίκη 2019, 193-232.

 ΠΕΡΙΛΗΨΗ

Κατά την περίοδο της Δημοκρατίας των Γραμμάτων τον 17ο αιώνα ως αποτέλεσμα των γεωγραφικών ανακαλύψεων, ο Κίρχερ διαμόρφωσε ποικίλες θεωρητικές και επιστημολογικές απόψεις, εκ των οποίων τρεις παρουσιάζονται εδώ. Πρώτον, υποστήριξε τη θεωρία για μία δυναμική γεωλογία, αφενός σε σχέση με το εσωτερικό της γης ως μάζας με διάπυρο πυρήνα που διαπερνάται από σήραγγες για να καταλήξουν στα ηφαίστεια, και αφετέρου σε σχέση με την επιφάνεια της γης ως προϊούσας ενός πνεύματος θεϊκής παρέμβασης και του παγκόσμιου μαγνητισμού. Δεύτερον, ο Κίρχερ πρέσβευε το ιδεώδες της ενότητας των εθνών και των θρησκειών του κόσμου ως απόρροια της Δυτικής ιστορικο-θρησκευτικής αντίληψης. Τρίτον, μελετώντας πάμπολλες ζωντανές και αρχαίες γλώσσες, υπό μία νεοπλατωνική οπτική, επικέντρωσε τις προσπάθειές του στην αποκρυπτογράφηση των αιγυπτιακών ιερογλυφικών και στη δημιουργία μίας παγκόσμιας γλώσσας. Η επιστημολογική σημασία της σύνδεσης του Ολισμού με τον Νεοπλατωνισμό υπογραμμίζεται από την εισαγωγή μίας νέας συμβολικής τάξης, στηριγμένη σε μία νοητή και εν πολλοίς φανταστική ερμηνεία του πραγματικού. Καθώς οι απόψεις του Κίρχερ απηχούσαν τις ολιστικές και νεοπλατωνικές αντιλήψεις της Αναγέννησης, ήταν επόμενο να λησμονηθεί κατά τη Νεώτερη Εποχή. Μετά την ανάδυση της Επιστημονικής Επανάστασης η αναλογική σκέψη εγκαταλείφθηκε προς χάριν της μηχανιστικής ερμηνείας και της επαλήθευσης μέσω της πειραματικής απόδειξης.

Λέξεις κλειδιά: γεωγραφία, μαγνητισμός, θρησκεία, εθνολογία, γλωσσολογία, ολισμός, νεοπλατωνισμός, ερμητισμός, επιστημολογία, αναλογία

Athanasius Kircher’s Analogical Thought As The Basis of the Connection Between Holism and Neo-Platonism

By Katelis Viglas 

 Abstract

During the period of the “Republic of Letters” in the 17th century as a result of geographical discoveries, Athanasius Kircher formed various theoretical and scientific views, of which three are presented here. First, he developed the theory of a dynamic geology, on the one side, regarding the Earth’s interior perceived as being full of tunnels leading to volcanoes, and on the other side, regarding the land surface as a product of divine intervention and the universal magnetism. Second, he held the ideal of the unity of the religions and nations of the world as a result of the Western historical-religious way of thinking. Third, he studied many unknown, ancient and contemporary languages, under a neo-platonic perspective, focusing on the decipherment of the Egyptian hieroglyphs and the creation of a universal language. The epistemological significance of the connection between Holism and Neo-Platonism was underlined by the introduction of a new symbolic order, which was based on an intelligible and to a great extent imaginary interpretation of reality. Because Kirher’s views echoed the holistic and neo-platonic conceptions of the Renaissance, he was expected to be forgotten during the Modern era. The emergence of the Scientific Revolution led to the abandonment of the analogical thought, in favor of the deterministic interpretation and the verification through experimental evidence.

Keywords: geography, magnetism, religion, ethnology, linguistics, holism, neo-platonism, hermeticism, epistemology, analogy