Abstract

Greek Abstract: Ο πολιτισμός των αρχαίων Μάγια δεν έχει τύχει εκτεταμένης και ενδελεχούς έρευνας στην Ελλάδα, καθώς ελάχιστοι Έλληνες επιστήμονες έχουν ασχοληθεί συστηματικά και επαρκώς με αυτό το αντικείμενο. Παρ’ όλα αυτά, ο κόσμος των αρχαίων Μάγια αποτελεί έναν γοητευτικό χώρο ερευνών, ο οποίος ανθεί στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη, ιδιαίτερα έπειτα από την αποκρυπτογράφηση της γραφής τους τη δεκαετία του 1950. Επίσης, η γεωγραφική απόσταση και ο εξωτικός χαρακτήρας των προκολομβιανών εν γένει πολιτισμών προσελκύουν επανειλημμένα το ενδιαφέρον του ελληνικού κοινού, όπως φαίνεται από την ενθουσιώδη ανταπόκριση στα πυκνά δημοσιεύματα του τύπου περί ανακαλύψεων άγνωστων πόλεων και μνημείων στα τροπικά δάση της Μέσης Αμερικής.

Στη μελέτη αυτή θα δείξουμε ορισμένους τρόπους λειτουργίας της έννοιας του ιερού στον πολιτισμό των Μάγια μέσα από θρησκευτικές αναπαραστάσεις και αφηγήσεις, αλλά και από τις πρακτικές του. Έτσι περιγράφονται μερικές από τις κυρίαρχες δημιουργικές ή καταστροφικές θεότητες και η αφήγηση της δημιουργίας στο ιερό βιβλίο Πόπολ Βουχ. Επίσης, εξετάζονται οι έννοιες του κοσμικού δέντρου και του κέντρου του κόσμου στον πολιτισμό των Μάγια. Ακόμη δίνονται πληροφορίες για την οργάνωση της λατρείας και του ιερατείου, τα ταφικά έθιμα, την τροποποίηση του κρανίου και τις ανθρωποθυσίες. Η κύρια ερμηνευτική θέση αφορά στην ανασυγκρότηση του τρόπου νοηματοδότησης του πολιτισμού των Μάγια μέσα από την έννοια του ιερού και των πρακτικών του ως ανθρωπολογική και υπαρξιακή συσχέτιση δυνάμεων.

Λέξεις κλειδιά: Μάγια, ιερό, θεότητες, Πόπολ Βουχ, κέντρο του κόσμου, ιερατείο, πρακτικές, μύθος, ταφικά έθιμα, τροποποίηση του κρανίου, ανθρωποθυσία.

English Abstract: The civilization of the ancient Maya has not been extensively and thoroughly researched in Greece, as only a few Greek scientists have systematically and adequately deal with this subject. Nevertheless, the world of the ancient Maya is a fascinating area of research, which is booming in the USA and in Europe, especially after the decipherment of their writing in the 1950s. Also, the geographical distance and the exotic nature of the pre-Columbian cultures in general, have repeatedly attracted the interest of the Greek public, as can be shown by its enthusiastic response to the frequent press reports on discoveries of unknown cities and monuments in the tropical forests of Mesoamerica. In this study, we are going to present the concept of the sacred in the Mayan culture, mainly through certain religious representations and narratives, and how it was practiced. Thus, a description of some principal creative or destructive deities and the narrative of creation in the sacred book Popol Vuh are given. Moreover, the representations of the cosmic tree and the center contribute to the clarification of its sacred worldview. Yet, the information about the organization of worship and the priesthood, the funerary customs, the artificial cranial deformation and the human sacrifices, are identified as some of the major practices of the concept of the sacred. The main interpretative position concerns the reconstruction of the ways of giving meaning in the Mayan civilization, through the concept of the sacred and its practices, as anthropological and existential correlation of powers.

Note: Downloadable document is in Greek.

Keywords: Maya, sacred, gods, Popul Vuh, axis mundi, practices, priesthood, artificial cranial deformation, funerary customs, human sacrifice